اندوسکوپی روش نوینی است که امروزه خوشبختانه باعث پیشگیری بسیاری از بیماریهای پیشرفته و خطرناک مثل سرطانهای مری و معده و… شده است. همچنین باعث درمان به موقع بیماریهای جدی مثل زخم معده شده است . از طرفی در خیلی موارد مثل خونریزی معده که در گذشته منجر به جراحی با عوارض و هزینه های مربوطه شده است، باعث درمان و جلوگیری از جراحی شده است و بسیار تشخیص های به موقع دیگر شده است. در واقع اندوسکوپی یعنی مشاهده دستگاه داخلی بدن مثل مری ، معده و اثنی عشر و … با یک دستگاه ویژه است که معنای لغوی فارسی آن درون بین است، در این روش با کمک دوربین مخصوصی که روی یک وسیله انعطاف پذیر وجود دارد، تصاویر به مانیتوری که روبروی پزشک وجود دارد منتقل می شود و پزشک بدینوسیله اندام داخل بدن را بررسی و در صورت لزوم نمونه برداری می کند. که نمونه برداری با این وسیله یکی دیگر از مزایای بسیار خوب اندوسکوپی است و مجموعه این حالات باعث شده است تا اندوسکوپی به دقیق ترین روش جهت بررسی دستگاه گوارش تبدیل شده است.

درچه مواردی اندوسکوپی توصیه می شود؟

• طولانی شدن سوءهاضمه
• درد شکم
• استفراغ خونی
• ملنا یا دفع مدفوع قیری شکل
• کاهش وزن غیرقابل توجیه
• دیس فاژی (حالت گیرکردن)
• عوارض ریفلاکس
• تهوع یا استفراغ غیرقابل توجیه
• کم خونی
• سلیاک

و موارد دیگر…

آمادگی قبل از اندوسکوپی:

وجود غذا در داخل معده مانع از دید مناسب و ارزیابی درست دستگاه گوارش می شود و در صورت وجود غذا حتی گاهی یک ضایع جدی ممکن است مشخص نشود. بنابراین معده از غذا باید خالی باشد و بطور متوسط 6 الی 8 ساعت ناشتایی قبل از انجام اندوسکوپی لازم است. البته تا 4 ساعت قبل می شود مایعات را مصرف کرد.همچنین در بعضی موارد که احتمال انسداد بیشتر دستگاه گوارش باشد مثل انسداد دریچه پیلور یا تنگی دریچه مری در بیماری اشالازی حتی 24 ساعت ناشتایی هم لازم است.مورد دیگر مصرف داروهاست. هر دارویی که بیمار مصرف می کند باید به اطلاع پزشک برساند . بعضی داروها مثل پلاویکس ، وارفارین شاید نیاز به قطع دارو باشد. بعضی داروها مثل داروهای دیابتی و قبلی نیاز به تنظیم دارد.مورد دیگر بیمارهای قلبی و ریوی است که نیاز به اجازه از پزشک محترم مربوطه می باشد.

نکته مهم دیگر اینکه اگر مبتلا به بیمارهای مثل هپاتیت B  و یا C باشد باید حتما پزشک مطلع شود.

اندوسکوپی چگونه انجام می شود؟

بعد از آمادگی مناسب که در قسمت قبل گفته شد بیمار جهت اندوسکوپی آماده می شود. بیمار به اطاق اندوسکوپی منتقل می شود و روی تخت به پهلوی چپ دراز می کشد. در سالمندان عزیز اگر دندان مصنوعی باشد باید خارج شود، کمی اسپری لیدوکائین به انتهای حلق زده می شود تا بی حس شود.

یک قطعه پلاستیکی محافظ یکبار مصرف بین دندانها گذاشته می شود تا به دندانها و اسکوپ آسیب نرسد. امروزه اغلب اندوسکوپی با Sedation یا خواب صورت می گیرد و بیماران متوجه اندوسکوپی نمی شوند.سپس اسکوپ به ارامی از روی زبان به حلق و سپس وارد مری شده و پس از بررسی مری از طریق اسفنکتر تحتانی مری وارد معده می شود.  قسمتهای مختلف معده بررسی می شود و در صورت نیاز بیوسی یا نمونه برداری انجام می شود که البته اینکار کاملا بدون درد است ، پس از آن اسکوپ از طریق دریچه پیلور( دریچه بین معده و روده کوچک)وارد ابتدای روده کوچک یا همان اثنی عشر می شود. در اندوسکوپی معمولا تا اینجا بررسی می شود سپس اسکوپ به ارامی خارج شده و مجددا به معده برگشت نموده و وارد مری و سپس به حلق و بعد از آن از دهان خارج می شود.

اینکار معمولا چند دقیقه بیشتر طول نمی کشد مگر اینکه قصد کنترل خونریزی یا اقدام درمانی دیگر مثل خارج کردن پولیپ و…باشد.

آیا اندوسکوپی عوارضی دارد؟

البته اندوسکوپی مثل هر روش پزشکی دیگر ممکن است عوارضی داشته باشد.یکسری از این عوارض مربوط به تکنیک انجام اندوسکوپی است که احتمال بسیار کم است مثلا شخص بعد از اندوسکوپی ممکن است دچار گلو درد یا نفخ و…شود.

سوراخ شدگی دستگاه گوارش بدنبال اندوسکوپی بسیار نادر است و بیشتر در زمینه بیماری جدی مثل تومور یا تنگی دیده شده است. یکسری عوارض هم مربوط به رعایت بهداشت و شستشوی دستگاه است . احتمال انتقال بیماریهای عفونی مثل هپاتیت و ایدز و… با این روش بسیار پایین است و در مواردی است که استرلیزاسیون به درستی صورت نگیرد. بنابراین اگر شستشوی دستگاه و استرلیزاسیون خوب انجام شود امکان انتقال این بیماریها واقعا وجود ندارد و جای نگرانی نیست.

بنابراین در مجموع اندوسکوپی یک روش نوین در تشخیص و درمان بیماریهاست که فواید بسیاری دارد و در صورت انجام درست جای هیچگونه نگرانی وجود ندارد.